Դիտարկումներ ներկայի ներածականի շուրջ. մաս Ա

«Աշխարհն այն չէ, ինչ նախկինում էր»։ Այս միտքը հաճախ կարելի է լսել, երբ փորձում ես հասկանալ ներկա աշխարհաքաղաքական զարգացումները։ Իսկ միթե՞ ինչ-որ բան է փոխվել։ Իրականում ոչինչ էլ չի փոխվել։ Աշխարհի տարբեր անկյուններում շահերի գոտիների բաժանման փորձերը հիմնականում ուղեկցվել են զինված հակամարտություններով։ Այդ հակամարտությունները շերտավորված են եղել տարբեր խնդիրներով․ ազգային փոքրամասնությունների ազատությունների ու անկախության պայքարից մինչև տնտեսական մեծ հոսք ապահովող ուղիների վերահսկում և էժան աշխատուժի ու հումքի շուկաների տնօրինում։ Հիմքում գլխավոր, և հաճախ քողարկվող շերտը, եղել է տնտեսական բաղադրիչը։ Մի բան, որը առավելապես հուզել է այդ պայքարի գլխավոր հակամարտողներին։ 19-րդ դարի վերջում նկատելիորեն թափ առած «կողմնորոշումների» շարժումը վեր է հանել գլխավոր հակամարտողներին և հետզհետե ձևավորել «նոր» ճամբարներ։  Արդյունքում՝ 20-րդ դարից նոր թափով սկիզբ առած շահերի գոտիների բաժանումը, ըստ էության, ցույց տվեց, որ այդ գործընթացը երբեք էլ կանգ չի առել։ Այն ավելի շատ փոփոխական հաջողություններ ընդգրկող սրացումներ և ժամանակավոր ընդմիջումներ է արձանագրել։ Ինչպես, օրինակ, Առաջին աշխարհամարտից մինչև Երկրորդ համաշխարհայինն ընկած ժամանակահատվածը։ 1945 թ․ ատոմային զենքը որպես «զսպող ուժ» կիրառելու փորձից հետո հակամարտության մեթոդաբանության մեջ սկզբունքային փոփոխություն արձանագրվեց։ Մեծ բախումներին փոխարինելու եկան տեղային առճակատումները, որտեղ գաղափարական պայքարի վարագույրի ներքո թաքնված տնտեսական բաղադրիչը շարունակում էր շահերի գոտիների համար մղվող պայքարը։ Գլխավոր հակամարտողները կառավարելի սահմաններում պահելով տեղային առճակատումները՝ հաճախ կիրառում էին «հաշտության» իրենց ամենասիրելի մեթոդը։ Առանց տեղային ճակատների շահերի դիտարկման՝ ընթանում էին փոխհամաձայնեցված բաժանումներ։ Դրանք ժամանակավորապես բավարարում էին մեծ կողմերի շահերը՝ տրամադրելով նրանց ծավալման նոր գոտիներ։ Երևույթը նման է առանց մրցավարների ընթացող և չավարտվող «էստաֆետայի»։ Այստեղ յուրաքանչյուր մարզիկ իրեն հատկացված ժամանակահատվածում փորձում է ավելին անել, իսկ առավել ուժեղ մարզիկները նաև հավակնում են մրցավար դառնալ։ Այս մրցույթի կարևոր առանձնահատկություններից է նաև այն, որ մարզիկներին գրեթե չի հետաքրքրում մրցույթից դուրս ընկած ամեն բան։